Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi Basın Bilgilendirme Toplantısı'nda konuştu.Büyüme beklentilerini açıkladıYılmaz, ekonomik verilerini belirterek başladığı sunumunda Türkiye 2022 yılında yüzde 5,5 olduğunu, 2023 yılında yüzde 4,4 ve 2024 yılında ise yüzde 4 büyüme beklendiğini belirtti.2024 yılı bütçesini açıkladıYılmaz, 2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçesinde bütçe giderlerinin 11 trilyon 89 milyar lira, bütçe gelirlerinin ise 8 trilyon 437 milyar lira olacağını açıkladı.İhracatta rekorlar dönemiYılmaz işsizlik, ihracat oranı da aktardığı sunumunda ihracatta 2024 yılında 267 milyar dolar beklentisiyle tarihi rekorların kırılmaya devam edeceğini belirtti."Enflasyonu yeniden tek haneye indirecek ve halkımızın alım gücünü artıracağız"Yılmaz konuşmasında, "Enflasyonla mücadelemizi sürdürürken, hayat pahalılığının yol açtığı zorlukları telafi edecek gerekli politikaları da uygulamaktan vazgeçmiyoruz. Daha önce de başardığımız gibi, güven ve istikrar ortamında, akılcı adımlarla enflasyonu yeniden tek haneye indirecek ve halkımızın alım gücünü artıracağız." dedi.
"2024 yılı bütçesi hazırlıkları tamamlanmıştır"Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın açıklamalarından öne çıkanlar şu şekilde:Sizleri sevgiyle, saygıyla selamlıyor geleneksel “bütçe bağlama” merasimimizin hayırlara vesile olmasını diliyorum. Sizleri sevgiyle, saygıyla selamlıyor geleneksel “bütçe bağlama” merasimimizin hayırlara vesile olmasını diliyorum. Aziz milletimiz mayıs ayında yapılan milletvekilliği genel seçimleri ve Cumhurbaşkanlığı seçiminde iradesini demokratik olgunluk içerisinde sandığa yansıtmıştır. Cumhurbaşkanımız bir kez daha güven tazelerken, Meclisimizde Cumhur ittifakı net bir çoğunluk elde etmiştir. Böylece önümüzdeki beş yıla ilişkin siyasi belirsizlik ortadan kaldırılmış, güven ve istikrar ile öngörülebilirlik tahkim edilmiştir. Bugün sizlere sunduğumuz bütçe bu dönemin ilk bütçesidir. 2024 yılı bütçesi hazırlıkları, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın gösterdiği vizyon ve talimatlar çerçevesinde; Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığımızın çalışmaları; tüm bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşlarımızın katkılarıyla tamamlanmıştır.2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi, Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne bugün itibariyle sunulmaya hazır hale gelmiştir. Bugün hükümetlerimizin 22’nci, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemimizin ise 6’ncı bütçesi olan 2024 yılı Bütçesi hakkında değerlendirmelerde bulunacak ardından bütçemizi sembolik olarak bağlayacağız."2024 Bütçesi, Türkiye Yüzyılı’nı inşa etme yolunda sunduğumuz ilk bütçemizdir"Eylül ayında Cumhurbaşkanımız tarafından kamuoyuyla paylaşılan ve hazırlıkları toplumun geniş kesimlerinin katılımıyla gerçekleştirilen Orta Vadeli Program ile üç yıllık makroekonomik çerçeveyi ortaya koymuş; kamu kurum ve kuruluşlarımızın bütçelerinin hazırlanmasına yönelik yasal süreci başlatmıştık. Ardından uzun vadeli bir perspektifle hazırladığımız On İkinci Kalkınma Planı dün itibarıyla Cumhurbaşkanımızın imzasıyla Gazi Meclisimize sunulmuştur. Orta ve uzun vadeli hedeflerimizle uyumlu şekilde hazırlanan Bütçe Kanunu Teklifimizin meclis görüşmelerine Cumhuriyetimizin 100’üncü yıl dönümünü de kutlayacağımız Ekim ayı içinde başlıyoruz. 2024 Bütçesi, Türkiye Yüzyılı’nı inşa etme yolunda Gazi Meclisimizin takdirine sunduğumuz ilk bütçemizdir."Hayat pahalılığı sorunun da üstesinden geleceğiz"2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifimiz her şeyden önce “dirençli şehirler, dirençli ekonomi ve dirençli toplum” öncelikleri gözetilerek hazırlanmıştır. Türkiye’nin ortak aklı ile şekillendirilen politikalarımızın mali temelini oluşturan bütçemiz, her alanda inşa, ihya ve Türkiye’nin büyümesini önceleyen kalemleri içermektedir.Bu dönemde temel önceliğimiz depremle yıkılan şehirlerimizi daha iyi şekilde yeniden ayağa kaldırmak, geleceğe dönük afet risklerini azaltmaktır. Bir diğer temel önceliğimiz mali disiplini esas alan, maliye ve para politikaları koordinasyonunu güçlendiren bir anlayış içerisinde makro finansal ve fiyat istikrarını sağlama hedefine katkıda bulunmaktır. Gerçekçi ve ayakları yere basan politikalarımızla, tüm dünya ile birlikte ülkemizi de olumsuz etkileyen hayat pahalılığı sorunun da üstesinden geleceğiz."Diplomaside belirleyici rolümüzü sürdüreceğiz"Bütçemiz; yatırımı, istihdamı, üretimi ve ihracatı destekleyen, bütüncül ve kapsayıcı bir kalkınma yaklaşımına sahiptir. İstikrar içinde büyümenin sağladığı imkanları insan odaklı ve sosyal refahı artırıcı bir yaklaşımla toplumun bütün kesimleri ile paylaşmak esas alınmıştır. İşçisi, memuru, emeklisi, esnafı ve çiftçisiyle toplumun tüm kesimlerinin ihtiyaçları gözetilerek hazırlanmış, Edirne’den Kars’a 81 ilimizin her köşesinin gereksinimleri düşünülmüştür. Milli teknoloji hamlesi, milli enerji, gıda arz güvenliği, yeşil ve dijital dönüşüm gibi alanlara odaklanan 2024 yılı bütçemiz stratejik hedeflerimize daha hızlı ulaşmamızın önünü açacaktır. Bilim, teknoloji, tasarım ve inovasyonda bize sunulanla yetinmeyecek, yeni trendlerde belirleyici ve öncü olacağız. Bu bütçeyle insanımızın refahını artırmak başta olmak üzere milletimize verdiğimiz sözleri yerine getirecek, güven ve istikrar iklimini tahkim edeceğiz. Değerlerimize sahip çıkarak aile kurumuzu sağlamlaştıracak, zararlı akımlara karşı milli bünyemizi perçinleyeceğiz. Terörü kaynağında kurutma stratejimizi kararlılıkla uygulamaya, tüm şehirlerimiz ile sınırlarımızda huzur ve güven ortamını korumaya devam edeceğiz. Bölgesel ve küresel dengelerin anahtar ülkesi olarak diplomaside belirleyici rolümüzü sürdüreceğiz. Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu yatırımlara kaynak ayıran ve sosyal yapıyı güçlendiren bütçe teklifimizin, ülkemiz ve milletimiz için hayırlara vesile olmasını şimdiden diliyorum."Kesintisiz büyüme sürecimizi 13 yıla çıkarttık"Küresel salgın, jeopolitik gerilimler ve savaşların gölgesinde dünya ekonomisi, tam olarak arzu edilen toparlanmayı sağlayamamıştır. Artan risk ve belirsizlikler pek çok ülkede büyüme oranlarını sınırlandırmaktadır. Mevcut kırılganlıklar ve yeni risklerle beraber, 2022 yılında yüzde 3,5 büyüme kaydeden küresel ekonominin 2023 yılında yüzde 3,0, 2024 yılında da yüzde 2,9 oranında büyüyeceği öngörülmektedir. Bu süreçte, tüm dünyanın karşı karşıya kaldığı zorluklar, devam eden tedarik zinciri sorunları ve Rusya-Ukrayna savaşıyla küresel enerji ve gıda fiyatlarında yaşanan artışların yol açtığı şoklara karşın ülkemiz, 2022 yılında yüzde 5,5 oranıyla kuvvetli bir büyüme hızına ulaşmış ve “kesintisiz büyüme” sürecini 13 yıla çıkarmıştır.2023 yılı 6 Şubat tarihinde meydana gelen 11 ilimizi ve 14 milyon insanımızı doğrudan etkileyen ve asrın felaketi olarak nitelenen depremlere rağmen, üretim ve ihracatımız sekteye uğramamış, dünyada benzer afetlerle karşılaşan ülkelerdeki ekonomik daralmayı yaşamadan oldukça süratli bir biçimde toparlanmıştır. Aldığımız yerinde ve etkili önlemlerle ekonomik aktivitenin ivmesi sürdürülmüş ve depremin büyüme üzerindeki olumsuz etkisinin sınırlı düzeyde kalması sağlanmıştır. Böylece 2023 yılının ilk yarısında yüzde 3,9 oranında büyüyen Türkiye, OECD üyesi ülkeler arasında olumlu ayrışarak 12 çeyrektir devam eden büyüme performansını sürdürmüştür. Halihazırdaki büyüme oranlarımız, ihracat ve istihdamdaki rekorlara kadar pek çok göstergemiz Türkiye Yüzyılı'na emin adımlarla girdiğimizin ispatıdır."Güçlü ekonomik yapımız ile ihracatımız artmaya devam etmektedir"Küresel iktisadi faaliyetlerdeki yavaşlamanın ve şubat ayında yaşadığımız deprem felaketinin etkilerine rağmen 2023 yılının genelinde ekonomik büyümemizin yüzde 4,4 olarak gerçekleşmesini öngörüyoruz. 2024 yılı için ekonomimizin daha dengeli bir talep kompozisyonuyla yüzde 4 oranında büyümesini ve enflasyondaki düşüşün de teminiyle diğer ülkelerden olumlu yönde ayrışmasını bekliyoruz. Bilindiği üzere, güçlü ekonomik aktivitenin istihdam oluşturma kapasitesi üzerindeki olumlu etkisiyle, istihdamımız, 2023 yılının ikinci çeyreğinde tarihi yüksek seviyelerine ulaşmıştır. Yılın ilk yarısında, emekliliğe hak kazanma koşullarına yönelik düzenlemelerin sonucu istihdamdan ayrılanlar ve depremin olumsuz etkilerine rağmen net 220 bin istihdam artışı sağlanmıştır. 2023 yılı genelinde ekonomideki canlılığın sürmesiyle yılsonu itibarıyla istihdamdaki yıllık artışın yaklaşık 900 bin kişi olması, işsizlik oranının yüzde 10,1’e gerilemesi, 2024 yılında ise parasal sıkılaştırma koşullarının etkisiyle işsizlik oranının hafif bir yükselişle yüzde 10,3 seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Küresel ekonominin ivme kaybettiği ve dünya ticaretinde ciddi bir durgunluk yaşandığı bir dönemde, uyguladığımız politikalar ve güçlü ekonomik yapımız ile ihracatımız artmaya devam etmektedir. 2022 yılında 254,2 milyar dolarla bir önceki Orta Vadeli Program hedeflerimize yaklaşan ihracatımız, jeopolitik gerilimler ve küresel büyümedeki yavaşlama beklentilerinin yanı sıra depremin ihracat üzerindeki olumsuz etkilerine rağmen 2023 yılında da tarihi rekorlar kırmaya devam etmektedir. Yıllıklandırılmış ihracatımız Eylül ayı itibarıyla 253 milyar doları aşmış, küresel mal ticaretinde ülkemizin aldığı pay yüzde 1'in üzerinde gerçekleşmiştir."Enflasyonu tek haneli seviyelere düşürmekte kararlıyız"2023 yılı genelinde 255 milyar doların üzerinde ihracat ile bir önceki yılın üzerinde bir ihracat performansı yakalamayı, 2024 yılı için de 267 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşmayı amaçlıyoruz. Bu doğrultuda, ihracat desteklerimizi artırarak devam ettirecek, ihracat pazarlarını çeşitlendirme yönünde adımlar atacak, küresel ticaretteki yeni eğilimlerle uyumlu olarak çalışmalarımızı aktif bir şekilde sürdüreceğiz. Seyahat gelirlerimiz ise, salgın ve jeopolitik gerilimlerin turizm sektörü üzerindeki olumsuz etkisine rağmen, Hükümetimizin uyguladığı politikaların desteğiyle güçlü seyrini sürdürerek, cari dengenin iyileşmesine önemli katkı sağlamaya devam etmektedir. Turizm sektörümüzün olumlu performansı ile seyahat gelirlerimizin 2023 yılı sonunda 49 milyar dolara, 2024 yılında söz konusu yukarı yönlü ivmenin sürmesiyle 52,5 milyar dolara ulaşarak yeni rekorlar kaydetmesini bekliyoruz. Yurt içi talepte öngörülen dengelenmenin neticesinde ithalat artış ivmesinin zayıflaması, turizm gelirlerindeki güçlü görünüm ve küresel enerji fiyatlarında ani bir yükseliş olmayacağı beklentisiyle, cari işlemler dengesinde önümüzdeki dönemde iyileşme öngörülmektedir. Cari işlemler açığımızın en önemli sebeplerinden biri olan enerjide, son dönemde ithalat bağımlılığını azaltma ve arz güvenliğini sağlama amacıyla attığımız adımların ve temiz enerji kaynaklarıyla yeşil dönüşümü gerçekleştirme kararlılığımızın cari denge üzerindeki olumlu etkilerini, önümüzdeki dönemde daha belirgin bir şekilde göreceğiz. Küresel ölçekte enflasyon sorunu pek çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede devam ederken, enflasyonla mücadeleye yönelik şeffaf ve güvenilir politika adımlarını yerinde ve zamanında hayata geçirmekte, bu duruşumuzu düşük tek haneli enflasyon seviyelerine kalıcı şekilde ulaşıncaya kadar sürdürmekte kararlıyız.2023 yılı genelinde 255 milyar doların üzerinde ihracat ile bir önceki yılın üzerinde bir ihracat performansı yakalamayı, 2024 yılı için de 267 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşmayı amaçlıyoruz. Bu doğrultuda, ihracat desteklerimizi artırarak devam ettirecek, ihracat pazarlarını çeşitlendirme yönünde adımlar atacak, küresel ticaretteki yeni eğilimlerle uyumlu olarak çalışmalarımızı aktif bir şekilde sürdüreceğiz.Seyahat gelirlerimiz ise, salgın ve jeopolitik gerilimlerin turizm sektörü üzerindeki olumsuz etkisine rağmen, Hükümetimizin uyguladığı politikaların desteğiyle güçlü seyrini sürdürerek, cari dengenin iyileşmesine önemli katkı sağlamaya devam etmektedir. Turizm sektörümüzün olumlu performansı ile seyahat gelirlerimizin 2023 yılı sonunda 49 milyar dolara, 2024 yılında söz konusu yukarı yönlü ivmenin sürmesiyle 52,5 milyar dolara ulaşarak yeni rekorlar kaydetmesini bekliyoruz. Yurt içi talepte öngörülen dengelenmenin neticesinde ithalat artış ivmesinin zayıflaması, turizm gelirlerindeki güçlü görünüm ve küresel enerji fiyatlarında ani bir yükseliş olmayacağı beklentisiyle, cari işlemler dengesinde önümüzdeki dönemde iyileşme öngörülmektedir."Cumhurbaşkanımızın liderliğinde her alanda planlı ve programlı ilerlemeye devam edeceğiz"Şimdiye kadar hazırladığımız bütçeler ile hastaneler, otoyollar, demiryolları, köprüler, tüneller, barajlar, içme suyu ve sulama tesisleri, organize sanayi bölgeleri, AR-GE merkezleri, enerji ve savunma sanayi projeleri gibi sayısız yatırımı hayata geçirdik, bu çerçevede 2024 yılı bütçemizde de yatırımlarımıza devam edeceğiz. Enerjiden tarıma, eğitimden sağlığa, sanayiden savunma sektörüne kadar Cumhurbaşkanımızın liderliğinde her alanda somut ve dinamik politikaları, planlı ve programlı bir şekilde birer birer uygulamaya devam edeceğiz."Maliye politikamızı bütçe disiplinini koruyacak yaklaşım içerisinde sürdürüyoruz"Maliye politikamızı deprem ve afet harcamalarını yaparken yapısal bir bozulmaya yol açmayacak ve bütçe disiplinini koruyacak bir yaklaşım içerisinde uyguluyoruz. Şimdiye kadar hazırladığımız bütçeler ile hastaneler, otoyollar, demiryolları, köprüler, tüneller, barajlar, içme suyu ve sulama tesisleri, organize sanayi bölgeleri, AR-GE merkezleri, enerji ve savunma sanayi projeleri gibi sayısız yatırımı hayata geçirdik, bu çerçevede 2024 yılı bütçemizde de yatırımlarımıza devam edeceğiz. Enerjiden tarıma, eğitimden sağlığa, sanayiden savunma sektörüne kadar Cumhurbaşkanımızın liderliğinde her alanda somut ve dinamik politikaları, planlı ve programlı bir şekilde birer birer uygulamaya devam edeceğiz. Maliye politikamızı deprem ve afet harcamalarını yaparken yapısal bir bozulmaya yol açmayacak ve bütçe disiplinini koruyacak bir yaklaşım içerisinde uyguluyoruz.Bildiğiniz gibi bütçe kanun teklifleri, harcama tavanları ve gelir kalemlerine ilişkin tahminleri içeren bir dokümandır. Bu çerçevede sizlere biraz da 2024 yılı Bütçe Teklifimize ilişkin rakamsal detayları vermek istiyorum. 2024 Yılı Merkezi yönetim bütçesi kapsamında; 226 kamu idaresinin bütçesi bulunmaktadır.2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçesinde bütçe giderlerinin 11 trilyon 89 milyar lira, bütçe gelirlerinin ise 8 trilyon 437 milyar lira olacağı tahmin edilmektedir. Bütçe açığının gayri safi yurtiçi hasılaya oranının ise yüzde 6,4 olarak gerçekleşeceği öngörülmektedir.Bütçe gelirlerinin alt kalemleri şu şekilde• Gelir Vergisi 1 trilyon 188,9 milyar lira,
• Kurumlar Vergisi 1 trilyon 275,7 milyar lira,
• Katma Değer Vergisi 2 trilyon 497,7 milyar lira,
• Özel Tüketim Vergisi 1 trilyon 403,9 milyar lira,
• Diğer Vergi Gelirleri 1 trilyon 41,5 milyar lira,
• Vergi Dışı Gelirler 1 trilyon 29,4 milyar liradır."762 milyar lira deprem harcaması yapılacağını öngördük"Bildiğiniz üzere 2023 yılı Şubat ayında meydana gelen Kahramanmaraş ve Hatay depremlerinde hasar gören bölgelerin yeniden ihyası, imarı ve depremin etkilerinin süratle ortadan kaldırılması ile diğer ödenek ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla temmuz ayında Meclisimizde bir ek bütçe teklifi kabul edildi. 2023 yılı içinde bütçeden “762 milyar lira” deprem harcaması yapılacağını öngördük. 2024 yılı bütçemizde ise depremlerinin yol açtığı hasarların süratle giderilmesi ve deprem bölgesinde yaşayan vatandaşlarımızın ihtiyaçları için “1 trilyon 28 milyar lira” kaynak ayırıyoruz. Bu tutarın GSYH’ye oranının ise yüzde 2,5 olduğunu belirtmek istiyorum. Devletimiz tüm yetkilileri ve kurumlarıyla, deprem bölgesindeki hayatın süratle normale dönmesi için çalışmalarına aralıksız bir şekilde devam etmektedir.Sınıflandırmalara göre bütçe ödenekleriDeprem harcamaları hariç 2024 yılı bütçe ödeneklerinin ekonomik sınıflandırmaya göre dağılımını ise şu şekilde öngördük:• Personel giderleri için toplam 2 trilyon 865,9 milyar lira,
• Mal ve hizmet alım giderleri 669,8 milyar lira,
• Cari transferler 4 trilyon 52,8 milyar lira,
• Sermaye giderleri 636,5 milyar lira,
• Sermaye transferleri 68,1 milyar lira,
• Borç verme giderleri 298,2 milyar lira,
• Yedek ödenekler 215,3 milyar lira,
• Faiz giderleri 1 trilyon 254 milyar liradır.Merkezi yönetim bütçesinden yüzde 14,6 oranı ile en büyük payı yine eğitime ayırıyoruz. Eğitimle birlikte hükümetlerimiz döneminde en fazla önem verdiğimiz konuların başında sağlık gelmektedir.2022 yılında başta hekimlerimiz olmak üzere tüm sağlık personelimizin sabit ek ödemeleri merkezi yönetim bütçesine alındı ve taban ödeme adı altında yeni bir ödeme unsuru getirildi. Hekimlerimizin mali haklarının yanında emekli aylıkları da önemli oranda artırıldı. Vatandaşlarımızın sağlık hizmetlerinden en iyi şekilde yararlanmalarını sağlamak amacıyla merkezi yönetim bütçesinden sağlık hizmetleri için 779,6 milyar lira kaynak ayırıyoruz. Sağlık Bakanlığı ve yükseköğretim kurumları döner sermayeleri ile Sosyal Güvenlik Kurumundan yapılacak sağlık harcamaları da dikkate alındığında sağlık alanına ayrılan toplam kaynak 1 trilyon 650 milyar liraya ulaşmaktadır.Sosyal yardım destekleri• Ödeme gücü olmayan vatandaşlarımızın sağlık primi giderlerini karşılamak amacıyla 100,5 milyar lira,
• 65 yaş üstü yaşlılarımız, bakıma ihtiyacı olan engelli vatandaşlarımız ve yakınlarına bağlanan aylıklar kapsamında 64,1 milyar lira,
• Engelli vatandaşlarımızın evde bakımına destek amacıyla 56,2 milyar lira,
• Aile destek programı için 32 milyar lira,
• Sosyal konut finansmanının desteklenmesi amacıyla 16 milyar lira,
•Ekonomik yoksunluk içinde olan çocuklarımızın aileleri yanında yetişmelerine imkan sağlayan sosyal ve ekonomik destek ödemeleri için 12,5 milyar lira,
• Elektrik tüketim desteği kapsamında 8,6 milyar lira,
• Engelli eğitim taşıma giderleri için 6,4 milyar lira,
• Koruyucu aile uygulaması kapsamında yaklaşık 1,4 milyar lira kaynak ayırdık."Maaşlarda enflasyonun üzerinde reel artışlar yaptık"Savunma sanayii ekosistemimizin dışa bağımlılığını asgari seviyeye indirecek şekilde güçlendirmek gayesiyle hareket etmekteyiz. Savunma Sanayii Destekleme Fonu için ayrılan kaynak da dâhil edildiğinde savunma ve güvenlik sektörü için 2024 yılında 1 trilyon 133,5 milyar lira ödenek tahsis ediyoruz. Mahalli idarelerimizi güçlendirilmeye devam ediyoruz. 2002 yılında 4,7 milyar lira olan büyükşehir ve diğer belediyelerimiz ile il özel idarelerimize ayırdığımız toplam kaynağı 859,6 milyar liraya çıkarıyoruz. 2002 yılında bu kaynağın bütçe içerisindeki payı yüzde 4 iken bu oranı 2024 yılında yüzde 7,8’e yükseltiyoruz. Sulama projelerinden, demiryolu projelerine, havalimanlarından, deniz yolu yatırımlarına birçok alanda yatırımlarımıza hız kesmeden devam ediyoruz. 2024 yılı bütçemizde yatırımlara ayırdığımız kaynağı 1 trilyon 592,9 milyar liraya yükseltiyoruz. Bu tutar 2024 yılı bütçemizin yüzde 14,4’üne denk gelmektedir. AK Parti Hükümetleri döneminde çalışanlarımızın ve emeklilerimizin aylık ve ücretlerinde enflasyonun çok üzerinde reel artışlar yaptık.
"2024 yılı bütçesi hazırlıkları tamamlanmıştır"Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın açıklamalarından öne çıkanlar şu şekilde:Sizleri sevgiyle, saygıyla selamlıyor geleneksel “bütçe bağlama” merasimimizin hayırlara vesile olmasını diliyorum. Sizleri sevgiyle, saygıyla selamlıyor geleneksel “bütçe bağlama” merasimimizin hayırlara vesile olmasını diliyorum. Aziz milletimiz mayıs ayında yapılan milletvekilliği genel seçimleri ve Cumhurbaşkanlığı seçiminde iradesini demokratik olgunluk içerisinde sandığa yansıtmıştır. Cumhurbaşkanımız bir kez daha güven tazelerken, Meclisimizde Cumhur ittifakı net bir çoğunluk elde etmiştir. Böylece önümüzdeki beş yıla ilişkin siyasi belirsizlik ortadan kaldırılmış, güven ve istikrar ile öngörülebilirlik tahkim edilmiştir. Bugün sizlere sunduğumuz bütçe bu dönemin ilk bütçesidir. 2024 yılı bütçesi hazırlıkları, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın gösterdiği vizyon ve talimatlar çerçevesinde; Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığımızın çalışmaları; tüm bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşlarımızın katkılarıyla tamamlanmıştır.2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi, Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne bugün itibariyle sunulmaya hazır hale gelmiştir. Bugün hükümetlerimizin 22’nci, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemimizin ise 6’ncı bütçesi olan 2024 yılı Bütçesi hakkında değerlendirmelerde bulunacak ardından bütçemizi sembolik olarak bağlayacağız."2024 Bütçesi, Türkiye Yüzyılı’nı inşa etme yolunda sunduğumuz ilk bütçemizdir"Eylül ayında Cumhurbaşkanımız tarafından kamuoyuyla paylaşılan ve hazırlıkları toplumun geniş kesimlerinin katılımıyla gerçekleştirilen Orta Vadeli Program ile üç yıllık makroekonomik çerçeveyi ortaya koymuş; kamu kurum ve kuruluşlarımızın bütçelerinin hazırlanmasına yönelik yasal süreci başlatmıştık. Ardından uzun vadeli bir perspektifle hazırladığımız On İkinci Kalkınma Planı dün itibarıyla Cumhurbaşkanımızın imzasıyla Gazi Meclisimize sunulmuştur. Orta ve uzun vadeli hedeflerimizle uyumlu şekilde hazırlanan Bütçe Kanunu Teklifimizin meclis görüşmelerine Cumhuriyetimizin 100’üncü yıl dönümünü de kutlayacağımız Ekim ayı içinde başlıyoruz. 2024 Bütçesi, Türkiye Yüzyılı’nı inşa etme yolunda Gazi Meclisimizin takdirine sunduğumuz ilk bütçemizdir."Hayat pahalılığı sorunun da üstesinden geleceğiz"2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifimiz her şeyden önce “dirençli şehirler, dirençli ekonomi ve dirençli toplum” öncelikleri gözetilerek hazırlanmıştır. Türkiye’nin ortak aklı ile şekillendirilen politikalarımızın mali temelini oluşturan bütçemiz, her alanda inşa, ihya ve Türkiye’nin büyümesini önceleyen kalemleri içermektedir.Bu dönemde temel önceliğimiz depremle yıkılan şehirlerimizi daha iyi şekilde yeniden ayağa kaldırmak, geleceğe dönük afet risklerini azaltmaktır. Bir diğer temel önceliğimiz mali disiplini esas alan, maliye ve para politikaları koordinasyonunu güçlendiren bir anlayış içerisinde makro finansal ve fiyat istikrarını sağlama hedefine katkıda bulunmaktır. Gerçekçi ve ayakları yere basan politikalarımızla, tüm dünya ile birlikte ülkemizi de olumsuz etkileyen hayat pahalılığı sorunun da üstesinden geleceğiz."Diplomaside belirleyici rolümüzü sürdüreceğiz"Bütçemiz; yatırımı, istihdamı, üretimi ve ihracatı destekleyen, bütüncül ve kapsayıcı bir kalkınma yaklaşımına sahiptir. İstikrar içinde büyümenin sağladığı imkanları insan odaklı ve sosyal refahı artırıcı bir yaklaşımla toplumun bütün kesimleri ile paylaşmak esas alınmıştır. İşçisi, memuru, emeklisi, esnafı ve çiftçisiyle toplumun tüm kesimlerinin ihtiyaçları gözetilerek hazırlanmış, Edirne’den Kars’a 81 ilimizin her köşesinin gereksinimleri düşünülmüştür. Milli teknoloji hamlesi, milli enerji, gıda arz güvenliği, yeşil ve dijital dönüşüm gibi alanlara odaklanan 2024 yılı bütçemiz stratejik hedeflerimize daha hızlı ulaşmamızın önünü açacaktır. Bilim, teknoloji, tasarım ve inovasyonda bize sunulanla yetinmeyecek, yeni trendlerde belirleyici ve öncü olacağız. Bu bütçeyle insanımızın refahını artırmak başta olmak üzere milletimize verdiğimiz sözleri yerine getirecek, güven ve istikrar iklimini tahkim edeceğiz. Değerlerimize sahip çıkarak aile kurumuzu sağlamlaştıracak, zararlı akımlara karşı milli bünyemizi perçinleyeceğiz. Terörü kaynağında kurutma stratejimizi kararlılıkla uygulamaya, tüm şehirlerimiz ile sınırlarımızda huzur ve güven ortamını korumaya devam edeceğiz. Bölgesel ve küresel dengelerin anahtar ülkesi olarak diplomaside belirleyici rolümüzü sürdüreceğiz. Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu yatırımlara kaynak ayıran ve sosyal yapıyı güçlendiren bütçe teklifimizin, ülkemiz ve milletimiz için hayırlara vesile olmasını şimdiden diliyorum."Kesintisiz büyüme sürecimizi 13 yıla çıkarttık"Küresel salgın, jeopolitik gerilimler ve savaşların gölgesinde dünya ekonomisi, tam olarak arzu edilen toparlanmayı sağlayamamıştır. Artan risk ve belirsizlikler pek çok ülkede büyüme oranlarını sınırlandırmaktadır. Mevcut kırılganlıklar ve yeni risklerle beraber, 2022 yılında yüzde 3,5 büyüme kaydeden küresel ekonominin 2023 yılında yüzde 3,0, 2024 yılında da yüzde 2,9 oranında büyüyeceği öngörülmektedir. Bu süreçte, tüm dünyanın karşı karşıya kaldığı zorluklar, devam eden tedarik zinciri sorunları ve Rusya-Ukrayna savaşıyla küresel enerji ve gıda fiyatlarında yaşanan artışların yol açtığı şoklara karşın ülkemiz, 2022 yılında yüzde 5,5 oranıyla kuvvetli bir büyüme hızına ulaşmış ve “kesintisiz büyüme” sürecini 13 yıla çıkarmıştır.2023 yılı 6 Şubat tarihinde meydana gelen 11 ilimizi ve 14 milyon insanımızı doğrudan etkileyen ve asrın felaketi olarak nitelenen depremlere rağmen, üretim ve ihracatımız sekteye uğramamış, dünyada benzer afetlerle karşılaşan ülkelerdeki ekonomik daralmayı yaşamadan oldukça süratli bir biçimde toparlanmıştır. Aldığımız yerinde ve etkili önlemlerle ekonomik aktivitenin ivmesi sürdürülmüş ve depremin büyüme üzerindeki olumsuz etkisinin sınırlı düzeyde kalması sağlanmıştır. Böylece 2023 yılının ilk yarısında yüzde 3,9 oranında büyüyen Türkiye, OECD üyesi ülkeler arasında olumlu ayrışarak 12 çeyrektir devam eden büyüme performansını sürdürmüştür. Halihazırdaki büyüme oranlarımız, ihracat ve istihdamdaki rekorlara kadar pek çok göstergemiz Türkiye Yüzyılı'na emin adımlarla girdiğimizin ispatıdır."Güçlü ekonomik yapımız ile ihracatımız artmaya devam etmektedir"Küresel iktisadi faaliyetlerdeki yavaşlamanın ve şubat ayında yaşadığımız deprem felaketinin etkilerine rağmen 2023 yılının genelinde ekonomik büyümemizin yüzde 4,4 olarak gerçekleşmesini öngörüyoruz. 2024 yılı için ekonomimizin daha dengeli bir talep kompozisyonuyla yüzde 4 oranında büyümesini ve enflasyondaki düşüşün de teminiyle diğer ülkelerden olumlu yönde ayrışmasını bekliyoruz. Bilindiği üzere, güçlü ekonomik aktivitenin istihdam oluşturma kapasitesi üzerindeki olumlu etkisiyle, istihdamımız, 2023 yılının ikinci çeyreğinde tarihi yüksek seviyelerine ulaşmıştır. Yılın ilk yarısında, emekliliğe hak kazanma koşullarına yönelik düzenlemelerin sonucu istihdamdan ayrılanlar ve depremin olumsuz etkilerine rağmen net 220 bin istihdam artışı sağlanmıştır. 2023 yılı genelinde ekonomideki canlılığın sürmesiyle yılsonu itibarıyla istihdamdaki yıllık artışın yaklaşık 900 bin kişi olması, işsizlik oranının yüzde 10,1’e gerilemesi, 2024 yılında ise parasal sıkılaştırma koşullarının etkisiyle işsizlik oranının hafif bir yükselişle yüzde 10,3 seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Küresel ekonominin ivme kaybettiği ve dünya ticaretinde ciddi bir durgunluk yaşandığı bir dönemde, uyguladığımız politikalar ve güçlü ekonomik yapımız ile ihracatımız artmaya devam etmektedir. 2022 yılında 254,2 milyar dolarla bir önceki Orta Vadeli Program hedeflerimize yaklaşan ihracatımız, jeopolitik gerilimler ve küresel büyümedeki yavaşlama beklentilerinin yanı sıra depremin ihracat üzerindeki olumsuz etkilerine rağmen 2023 yılında da tarihi rekorlar kırmaya devam etmektedir. Yıllıklandırılmış ihracatımız Eylül ayı itibarıyla 253 milyar doları aşmış, küresel mal ticaretinde ülkemizin aldığı pay yüzde 1'in üzerinde gerçekleşmiştir."Enflasyonu tek haneli seviyelere düşürmekte kararlıyız"2023 yılı genelinde 255 milyar doların üzerinde ihracat ile bir önceki yılın üzerinde bir ihracat performansı yakalamayı, 2024 yılı için de 267 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşmayı amaçlıyoruz. Bu doğrultuda, ihracat desteklerimizi artırarak devam ettirecek, ihracat pazarlarını çeşitlendirme yönünde adımlar atacak, küresel ticaretteki yeni eğilimlerle uyumlu olarak çalışmalarımızı aktif bir şekilde sürdüreceğiz. Seyahat gelirlerimiz ise, salgın ve jeopolitik gerilimlerin turizm sektörü üzerindeki olumsuz etkisine rağmen, Hükümetimizin uyguladığı politikaların desteğiyle güçlü seyrini sürdürerek, cari dengenin iyileşmesine önemli katkı sağlamaya devam etmektedir. Turizm sektörümüzün olumlu performansı ile seyahat gelirlerimizin 2023 yılı sonunda 49 milyar dolara, 2024 yılında söz konusu yukarı yönlü ivmenin sürmesiyle 52,5 milyar dolara ulaşarak yeni rekorlar kaydetmesini bekliyoruz. Yurt içi talepte öngörülen dengelenmenin neticesinde ithalat artış ivmesinin zayıflaması, turizm gelirlerindeki güçlü görünüm ve küresel enerji fiyatlarında ani bir yükseliş olmayacağı beklentisiyle, cari işlemler dengesinde önümüzdeki dönemde iyileşme öngörülmektedir. Cari işlemler açığımızın en önemli sebeplerinden biri olan enerjide, son dönemde ithalat bağımlılığını azaltma ve arz güvenliğini sağlama amacıyla attığımız adımların ve temiz enerji kaynaklarıyla yeşil dönüşümü gerçekleştirme kararlılığımızın cari denge üzerindeki olumlu etkilerini, önümüzdeki dönemde daha belirgin bir şekilde göreceğiz. Küresel ölçekte enflasyon sorunu pek çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede devam ederken, enflasyonla mücadeleye yönelik şeffaf ve güvenilir politika adımlarını yerinde ve zamanında hayata geçirmekte, bu duruşumuzu düşük tek haneli enflasyon seviyelerine kalıcı şekilde ulaşıncaya kadar sürdürmekte kararlıyız.2023 yılı genelinde 255 milyar doların üzerinde ihracat ile bir önceki yılın üzerinde bir ihracat performansı yakalamayı, 2024 yılı için de 267 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşmayı amaçlıyoruz. Bu doğrultuda, ihracat desteklerimizi artırarak devam ettirecek, ihracat pazarlarını çeşitlendirme yönünde adımlar atacak, küresel ticaretteki yeni eğilimlerle uyumlu olarak çalışmalarımızı aktif bir şekilde sürdüreceğiz.Seyahat gelirlerimiz ise, salgın ve jeopolitik gerilimlerin turizm sektörü üzerindeki olumsuz etkisine rağmen, Hükümetimizin uyguladığı politikaların desteğiyle güçlü seyrini sürdürerek, cari dengenin iyileşmesine önemli katkı sağlamaya devam etmektedir. Turizm sektörümüzün olumlu performansı ile seyahat gelirlerimizin 2023 yılı sonunda 49 milyar dolara, 2024 yılında söz konusu yukarı yönlü ivmenin sürmesiyle 52,5 milyar dolara ulaşarak yeni rekorlar kaydetmesini bekliyoruz. Yurt içi talepte öngörülen dengelenmenin neticesinde ithalat artış ivmesinin zayıflaması, turizm gelirlerindeki güçlü görünüm ve küresel enerji fiyatlarında ani bir yükseliş olmayacağı beklentisiyle, cari işlemler dengesinde önümüzdeki dönemde iyileşme öngörülmektedir."Cumhurbaşkanımızın liderliğinde her alanda planlı ve programlı ilerlemeye devam edeceğiz"Şimdiye kadar hazırladığımız bütçeler ile hastaneler, otoyollar, demiryolları, köprüler, tüneller, barajlar, içme suyu ve sulama tesisleri, organize sanayi bölgeleri, AR-GE merkezleri, enerji ve savunma sanayi projeleri gibi sayısız yatırımı hayata geçirdik, bu çerçevede 2024 yılı bütçemizde de yatırımlarımıza devam edeceğiz. Enerjiden tarıma, eğitimden sağlığa, sanayiden savunma sektörüne kadar Cumhurbaşkanımızın liderliğinde her alanda somut ve dinamik politikaları, planlı ve programlı bir şekilde birer birer uygulamaya devam edeceğiz."Maliye politikamızı bütçe disiplinini koruyacak yaklaşım içerisinde sürdürüyoruz"Maliye politikamızı deprem ve afet harcamalarını yaparken yapısal bir bozulmaya yol açmayacak ve bütçe disiplinini koruyacak bir yaklaşım içerisinde uyguluyoruz. Şimdiye kadar hazırladığımız bütçeler ile hastaneler, otoyollar, demiryolları, köprüler, tüneller, barajlar, içme suyu ve sulama tesisleri, organize sanayi bölgeleri, AR-GE merkezleri, enerji ve savunma sanayi projeleri gibi sayısız yatırımı hayata geçirdik, bu çerçevede 2024 yılı bütçemizde de yatırımlarımıza devam edeceğiz. Enerjiden tarıma, eğitimden sağlığa, sanayiden savunma sektörüne kadar Cumhurbaşkanımızın liderliğinde her alanda somut ve dinamik politikaları, planlı ve programlı bir şekilde birer birer uygulamaya devam edeceğiz. Maliye politikamızı deprem ve afet harcamalarını yaparken yapısal bir bozulmaya yol açmayacak ve bütçe disiplinini koruyacak bir yaklaşım içerisinde uyguluyoruz.Bildiğiniz gibi bütçe kanun teklifleri, harcama tavanları ve gelir kalemlerine ilişkin tahminleri içeren bir dokümandır. Bu çerçevede sizlere biraz da 2024 yılı Bütçe Teklifimize ilişkin rakamsal detayları vermek istiyorum. 2024 Yılı Merkezi yönetim bütçesi kapsamında; 226 kamu idaresinin bütçesi bulunmaktadır.2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçesinde bütçe giderlerinin 11 trilyon 89 milyar lira, bütçe gelirlerinin ise 8 trilyon 437 milyar lira olacağı tahmin edilmektedir. Bütçe açığının gayri safi yurtiçi hasılaya oranının ise yüzde 6,4 olarak gerçekleşeceği öngörülmektedir.Bütçe gelirlerinin alt kalemleri şu şekilde• Gelir Vergisi 1 trilyon 188,9 milyar lira,
• Kurumlar Vergisi 1 trilyon 275,7 milyar lira,
• Katma Değer Vergisi 2 trilyon 497,7 milyar lira,
• Özel Tüketim Vergisi 1 trilyon 403,9 milyar lira,
• Diğer Vergi Gelirleri 1 trilyon 41,5 milyar lira,
• Vergi Dışı Gelirler 1 trilyon 29,4 milyar liradır."762 milyar lira deprem harcaması yapılacağını öngördük"Bildiğiniz üzere 2023 yılı Şubat ayında meydana gelen Kahramanmaraş ve Hatay depremlerinde hasar gören bölgelerin yeniden ihyası, imarı ve depremin etkilerinin süratle ortadan kaldırılması ile diğer ödenek ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla temmuz ayında Meclisimizde bir ek bütçe teklifi kabul edildi. 2023 yılı içinde bütçeden “762 milyar lira” deprem harcaması yapılacağını öngördük. 2024 yılı bütçemizde ise depremlerinin yol açtığı hasarların süratle giderilmesi ve deprem bölgesinde yaşayan vatandaşlarımızın ihtiyaçları için “1 trilyon 28 milyar lira” kaynak ayırıyoruz. Bu tutarın GSYH’ye oranının ise yüzde 2,5 olduğunu belirtmek istiyorum. Devletimiz tüm yetkilileri ve kurumlarıyla, deprem bölgesindeki hayatın süratle normale dönmesi için çalışmalarına aralıksız bir şekilde devam etmektedir.Sınıflandırmalara göre bütçe ödenekleriDeprem harcamaları hariç 2024 yılı bütçe ödeneklerinin ekonomik sınıflandırmaya göre dağılımını ise şu şekilde öngördük:• Personel giderleri için toplam 2 trilyon 865,9 milyar lira,
• Mal ve hizmet alım giderleri 669,8 milyar lira,
• Cari transferler 4 trilyon 52,8 milyar lira,
• Sermaye giderleri 636,5 milyar lira,
• Sermaye transferleri 68,1 milyar lira,
• Borç verme giderleri 298,2 milyar lira,
• Yedek ödenekler 215,3 milyar lira,
• Faiz giderleri 1 trilyon 254 milyar liradır.Merkezi yönetim bütçesinden yüzde 14,6 oranı ile en büyük payı yine eğitime ayırıyoruz. Eğitimle birlikte hükümetlerimiz döneminde en fazla önem verdiğimiz konuların başında sağlık gelmektedir.2022 yılında başta hekimlerimiz olmak üzere tüm sağlık personelimizin sabit ek ödemeleri merkezi yönetim bütçesine alındı ve taban ödeme adı altında yeni bir ödeme unsuru getirildi. Hekimlerimizin mali haklarının yanında emekli aylıkları da önemli oranda artırıldı. Vatandaşlarımızın sağlık hizmetlerinden en iyi şekilde yararlanmalarını sağlamak amacıyla merkezi yönetim bütçesinden sağlık hizmetleri için 779,6 milyar lira kaynak ayırıyoruz. Sağlık Bakanlığı ve yükseköğretim kurumları döner sermayeleri ile Sosyal Güvenlik Kurumundan yapılacak sağlık harcamaları da dikkate alındığında sağlık alanına ayrılan toplam kaynak 1 trilyon 650 milyar liraya ulaşmaktadır.Sosyal yardım destekleri• Ödeme gücü olmayan vatandaşlarımızın sağlık primi giderlerini karşılamak amacıyla 100,5 milyar lira,
• 65 yaş üstü yaşlılarımız, bakıma ihtiyacı olan engelli vatandaşlarımız ve yakınlarına bağlanan aylıklar kapsamında 64,1 milyar lira,
• Engelli vatandaşlarımızın evde bakımına destek amacıyla 56,2 milyar lira,
• Aile destek programı için 32 milyar lira,
• Sosyal konut finansmanının desteklenmesi amacıyla 16 milyar lira,
•Ekonomik yoksunluk içinde olan çocuklarımızın aileleri yanında yetişmelerine imkan sağlayan sosyal ve ekonomik destek ödemeleri için 12,5 milyar lira,
• Elektrik tüketim desteği kapsamında 8,6 milyar lira,
• Engelli eğitim taşıma giderleri için 6,4 milyar lira,
• Koruyucu aile uygulaması kapsamında yaklaşık 1,4 milyar lira kaynak ayırdık."Maaşlarda enflasyonun üzerinde reel artışlar yaptık"Savunma sanayii ekosistemimizin dışa bağımlılığını asgari seviyeye indirecek şekilde güçlendirmek gayesiyle hareket etmekteyiz. Savunma Sanayii Destekleme Fonu için ayrılan kaynak da dâhil edildiğinde savunma ve güvenlik sektörü için 2024 yılında 1 trilyon 133,5 milyar lira ödenek tahsis ediyoruz. Mahalli idarelerimizi güçlendirilmeye devam ediyoruz. 2002 yılında 4,7 milyar lira olan büyükşehir ve diğer belediyelerimiz ile il özel idarelerimize ayırdığımız toplam kaynağı 859,6 milyar liraya çıkarıyoruz. 2002 yılında bu kaynağın bütçe içerisindeki payı yüzde 4 iken bu oranı 2024 yılında yüzde 7,8’e yükseltiyoruz. Sulama projelerinden, demiryolu projelerine, havalimanlarından, deniz yolu yatırımlarına birçok alanda yatırımlarımıza hız kesmeden devam ediyoruz. 2024 yılı bütçemizde yatırımlara ayırdığımız kaynağı 1 trilyon 592,9 milyar liraya yükseltiyoruz. Bu tutar 2024 yılı bütçemizin yüzde 14,4’üne denk gelmektedir. AK Parti Hükümetleri döneminde çalışanlarımızın ve emeklilerimizin aylık ve ücretlerinde enflasyonun çok üzerinde reel artışlar yaptık.
